تاجگذاری اردشیر بابکان
این یادمان در گوشه شرقی محوطه در ارتفاع دو متری از سطح زمین قرار گرفته و با توجه به کتیبههای آن به سه زبان قارسی میانه، پارتی و یونانی، صحنهای را نشان میدهد که اردشیر بابکان (سمت راست) دارد حلقه شاهی را از اهورامزدا (سمت چپ) دریافت میکند؛ هم شاه و هم اهورامزدا سوار بر اسباند و زیر پای اسب هرکدام یک نفر افتادهاست. فرد زیر پای اسب اردشیر باید اردوان (آخرین شاه اشکانی) باشد و دیگری اهریمن.
یادمان پیروزی شاپور اول بر والرین و فیلیپ عرب
پیروزی شاپور اول بر امپراتوران روم
این یادمان نزدیک به سطح زمین و در فاصلهٔ ده متری سمت چپ مقبره داریوش اول قرار گرفتهاست و شکست والرین و فیلیپ عرب از شاپور اول را نشان میدهد. کرتیر موبد بانفوذ عصر ساسانی پشت سر شاه قرار گرفته و مچ دست والرین در دست شاه است.
بهرام دوم و درباریان او
این یادمان سمت راست یادمان تاجگذاری اردشیر بابکان قرار گرفته و بر روی نقش برجسته دیگری قرار دارد که احتمالاً مربوط به عیلامیان است. در این یادمان بهرام دوم و همراهان او نقش بستهاند و بجز شاه بقیه به حالت نیمتنه حجاری شدهاند.
نبرد بهرام دوم با دشمنان
درست زیر آرامگاه داریوش اول یادمانی با دو صحنه جنگ قرار گرفتهاست که بخش پایینی آن مربوط به بهرام دوم و بخش بالایی احتمالاً مربوط به بهرام سوم است.
به شاهی رسیدن نرسی
سمت راست آرامگاه داریوش اول یادمانی قرار دارد که به شاهی رسیدن نرسی را نمایش میدهد. در این یادمان نرسی حلقه شاهی را از دست آناهیتا دریافت میکند.
جنگهای آذر نرسه و هرمز دوم
این یادمان زیر آرامگاه اردشیر اول قرار دارد و دو صحنه جنگ را تصویر میکند.
یادمان ناتمام
سمت راست آرامگاه داریوش اول یادمانی ناتمام قرار دارد که ظاهراً عملیات ساخت آن به دلیل حمله اعراب و سقوط پادشاهی ساسانی نیمهکاره ماندهاست. در میان این یادمان، نوشتهای به خط نستعلیق و در بیست و چهار سطر به چشم میخورد که متن یک وقفنامهاست و ارزش تاریخی ندارد (مربوط به سال ۱۲۳۷ قمری).
نظرات شما عزیزان: